ठेचो नवदुर्गा भवानीको जात्रामा व्यक्तिको जग्गामा भोज, विवाद नमेलेपछि प्रधानमन्त्रीसँग गुहार

ललितपुर ठेचोस्थित नवदुर्गा भवानीको जात्राको क्रममा ललितपुरको ठेचो दुरीखेलमा ठेचो र सुनाकोठीका बासिन्दालाई भोज खुवाइन्छ । करिव २ हजार परिवारका एक घर मुलीलाई खुवाइने भोज नीजि जग्गामा भएपछि गत साउनमा ठूलो विवाद उत्पन्न भयो ।
विवाद नमिलेपछि नवदुर्गा भवानी गुठीले प्रधानमन्त्रीलाई गुहारेको छ । केही दिनअघि प्रधानमन्त्री ठेचो आएको मौका पारेर सो जग्गामा घर निर्माण भई भोज खुवाउन अवरोध श्रृजना भएको भन्दै पत्र बुझाएका हुन् । पत्र गोदावरी नगरपालिकाका मेयर जगेन्द्र महर्जनले हस्तान्तरण गरेका छन् ।
गएको जात्रामा दुरीखेलको नीजि जग्गामा हरेक १२ बर्षमा भोज खुवाउने परम्परा रहेको भन्दै ठेचोमा डोजर आएको थियो । तत्कालीन सिडिओ, पुर्वमन्त्री पम्फा भुसाल, पुर्वसांसद राजकाजी महर्जन, नगरपालिकाका मेयर गजेन्द्र महर्जनलगायतकै सामुन्ने नीजि जग्गामा डोजर चल्यो । डोजरले नीजि जग्गाको पर्खाल टहरा र बोट विरुवा सबै मास्यो । स्थानीयको घर आँगनमा ठेचोका बासिन्दाले एकाएक भोज खाए ।
स्थानीयले भीड देखेर बोल्न सकेनन् । सयौं प्रहरी र प्रशासन निरिह बन्यो । एक स्थानीयले पर्खान नभत्काउन भनेपछि उनीमाथि सांघातिक आक्रमण भयो । उनी निर्घात कुटिए । अस्पताल भर्ना भए । सबै गुपचुप राखियो ।
विवाद मिलाउन लामो संवाद भएको गोदावरी १२ का वडाध्यक्ष जगतबहादुर महर्जन बताउछन् । विवाद नमिलेपछि अन्तिम समयमा टहरा पर्खाल भत्काइएको थियो ।
पहरा र पर्खाल भत्काउदा बनाइदिने गोदावरी नगरपालिकाले बनाई दिने आश्वासन दिए पनि नबनाइदिएको स्थानीय जयकुमार राई बताउछन् । भन्छन्, ‘हामीले धेरै पल्ट नगरपालिका धायौं । नबनाए पछि आफैले करिव ६५ हजार खर्चेर पर्खाल लगायौं ।’
नीजि जग्गामा गुठीको भोज खान आफ्नो सम्पती मासेको भन्दै स्थानीयहरु दुःखी छन् । एक स्थानीयले नाम नबताउने शर्तमा भने, ‘उनीहरुले भोज खाए । हामीलाई दुःख दिए । नेवारले मात्रै भोज खाने भन्दै हामीलाई भोज समेत खुवाएनन् ।’
अन्याय हुने देखेर रोक्न स्थानीयले अदातलमा मुद्दा पनि हालेका थिए । अदालतले तत्काल नभत्काउन गुठीको नाममा अन्तरिक आदेश दिएको थियो । तर तत्कालीन सिडियो समेत हेरेको हेर्यै भए । अदालतको आदेशको अपहेलना भयो । गाउँलेहरु अन्यायमा परे ।
विवाद सुल्झाउन विभिन्न विकल्पमा कुरा भएको थियो । स्थानीयले ४० मिटर पर रहेको सार्वजनिक सडकमा भोज खुवाउन अनुरोध गरेका थिए । उनीहरुले भोज खुवाउने ठाँउको विकल्प दिदै सहमती गरे सबैले पैसा उठाएर चन्दा दिने र सो रकम अक्षयकोषमा राखेर जात्रालाई निरन्तरता दिन योगदान दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे पनि गुठीका सदस्यहरुले स्वीकार गरेको एक स्थानीयहरु बताउछन् ।
चन्दा दिएर समस्या नसुझिए स्थानीयहरु आफ्नो घर जग्गाको मुआव्जा र क्षतिपूर्ति दिए गुठीलाई छोड्न तयार रहेको बताउछन् ।
लामो समयदेखि प्रशासनले समेत संस्कृती जोडिएको जग्गालाई सार्वजनिक नबनाएको गुठीयारहरुको गुनासो छ । नापी हुँदा लगत कट्टा गरेर नक्सामा सार्वजनिक नबनाएको कारण समस्या बल्झििएको उनीहरुको गुनासो छ ।
भोज खुवाउने ठाँउमा अहिले घर बनेका छन् । घर बनाइएको ठाँउमा खाली राखेर बाटो मात्रै प्रयो गरिएको थियो । वडाध्यक्ष महर्जन भने गुठीले भोज खुवाउने ठाँउ आफूलाई जानकारी नभएको कारण घर बनाउन अनुमती दिएको बताउछन् । भन्छन्, ‘म गुठीको सदस्य नभएकाले यसबारे मलाई थाहा थिएन । अरु कसैले भनेनन् । मैले अनुमती दिए ।’
सिधा लाइन राख्ने प्रचलन तोडियो
दुरीखेल चौरबाट सिधा लाइन राख्ने नियम रहेपनि गएको १२ बर्षमा सो नियम तोडिएको एक गुठीका सदस्यले बताए । उनले भने, ‘सिधा राखर भोज खुवाउने चलन छ भन्ने सुनेको थिए । भोज खाने सदस्य धेरै भएपछि स्थानीयको पर्खाल भत्काइयो । तर बाटो र भीर भेटिएपछि लाईन बाटै बाटो बाङ्गो लगियो ।’
गुठीको नियम भत्किएको तर्क गर्दै उनले प्रशासनले कान्लो भत्काएर सिधा लाइन डोलसम्म नलगेको बताए । ‘आखिर लाइन बाङ्गो बस्यो । सबैले भोज खाए । नियम तोडियो ।’ उनले भने ।
जात्राको क्रममा कुल्पी होमका लागि दाउरा ल्याउने क्रममा समेत खाली खुट्टा भारी बोकेर ल्याउनु पर्नेमा जुत्ता लगाएको भन्दै गुठीमा संलग्नहरुले टिप्पणी गरेका छन् ।