काठमाडौं, साउन २१ – आजदेखि काठमाडौं उपत्यकामा एक महिनासम्म धूमधामका साथ मनाइने गुँला पर्व सुरु भएको छ। विशेषगरी बौद्ध धर्मावलम्बीहरूद्वारा मनाइने यो पर्व नेपाल संवत्को गुँलाथ्व पारु अर्थात् नवौँ महिनाको प्रारम्भदेखि ञलाथ्व पारुसम्म मनाइन्छ।
नेपाल भाषामा ‘गुँ’ को अर्थ ‘नौ’ र ‘ला’ को अर्थ ‘महिना’ हुन्छ। यस पर्वलाई गुँला पर्व भनिने कारण नै यो नेपाल संवत्को नवौँ महिनामा मनाइने पर्व हो।
यो पर्व विशेषतः बौद्ध धर्मावलम्बीहरूबीच लोकप्रिय भए तापनि पछिल्ला वर्षहरूमा नेवार समुदायका हिन्दू धर्मावलम्बीहरूले पनि यसलाई मनाउन थालेका छन्। काठमाडौं उपत्यकाका मठमन्दिर, बौद्ध विहार र चैत्यहरूको परिक्रमा गर्दै, विशेष पूजा र बाजागाजाका साथ यो पर्व मनाइन्छ।
गुँला पर्वको मुख्य आकर्षण भनेको ‘न्याकुँ’ बाजा हो। यो बाजा राँगा र भेडाको सिङबाट बनाइएको हुन्छ। बाजा बजाउँदै उपत्यकाका प्रमुख बौद्धस्थल, स्वयम्भू, महाचैत्य, बौद्ध चैत्य र पाटनको पुल्चोक लगायतका स्थानहरूमा परिक्रमा गर्ने परम्परा रहेको छ। साथै, नागपञ्चमीका दिन चाँगुनारायण मन्दिरमा र गाईजात्राका दिन भक्तपुर सहरका विभिन्न मठमन्दिर र विहारमा परिक्रमा गर्ने चलन छ।
यस पर्वका दौरान नौ प्रकारका बाजा, जसमध्ये न्याकुँ, धाः, बाँसुरी, धिमे र भुस्याल उल्लेखनीय छन्, ती बजाएर श्रद्धालुहरूले परम्परागत पूजापाठ गर्छन्। पछिल्लो समय यस पर्वलाई विविधतामा मनाउने प्रचलनमा वृद्धि भएको छ, जसले गर्दा अन्य समुदायका मानिसहरू पनि यसमा सहभागी हुने गरेका छन्।
गुँला पर्वको धार्मिक र सांस्कृतिक महत्त्व दिनानुदिन बढ्दै गइरहेको छ। विभिन्न मौलिक बाजागाजासहित परम्परागत रितिरिवाजलाई समेटेर मनाइने यस पर्वले सांस्कृतिक धरोहरको संरक्षण र प्रवर्द्धनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। यस पर्वमा सहभागी भएर धर्मावलम्बीहरू मठमन्दिरहरूमा विशेष पूजा गरी श्रद्धा व्यक्त गर्छन् र सांस्कृतिक सम्पदाको परिक्रमा गर्दछन्।
गुँला पर्वले काठमाडौं उपत्यकाको सांस्कृतिक विविधता र धार्मिक सहिष्णुतालाई प्रतिबिम्बित गर्दै समुदायहरूबीच आपसी भाइचारा र सद्भावको सन्देश फैलाउने प्रयास गरेको छ।
तस्बिर : हाम्रो जात्रा
