कीर्तिपुर, भदौ ४ – गाईजात्रा पर्वलाई नेपालको विभिन्न स्थानमा फरक-फरक तरिकाले मनाइन्छ, तर कीर्तिपुरमा यसलाई विशिष्ट र ऐतिहासिक ढंगले मनाउने चलन रहेको छ। कीर्तिपुरमा गाईजात्राको विशेषता अन्य ठाउँभन्दा पृथक छ, जसले यसलाई सांस्कृतिक धरोहरको रूपमा परिचित गराएको छ।
भाद्रकृष्ण प्रतिपदादेखि अष्टमीसम्म मनाइने गाईजात्रा पर्व नेवाः समुदायले दिवंगत आफन्तको सम्झनामा विशेष धार्मिक र सांस्कृतिक उत्सवका रूपमा मनाउने गर्छन्। कीर्तिपुरमा यस पर्वको मुख्य आकर्षण भनेको निश्चित स्थानमा भेला भई विशेष नाच प्रस्तुत गर्नु हो, जसलाई ‘ध्यँध्यँ पापा’ भनिन्छ। यो नृत्य करिब दुई सय वर्ष पुरानो परम्परा मानिन्छ र यसलाई कीर्तिपुरको अनूठो सांस्कृतिक सम्पदा मानिन्छ।
‘ध्यँध्यँ पापा’ शब्दको अर्थ छिनाल-छिनाल, काट-काट भन्ने हुन्छ, जसले यसको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि र सांस्कृतिक गहनतालाई झल्काउँछ। यो नृत्य प्राचीन समयमा युद्ध र वीरताको प्रतीकको रूपमा प्रदर्शन गरिन्थ्यो, र हाल पनि यो परम्परालाई निरन्तरता दिइँदै आएको छ।
कीर्तिपुरको गाईजात्रा पर्वमा यो प्रस्तुति नेवाः समुदायको सांस्कृतिक धरोहरको रूपमा मात्र सीमित छैन, बरु यसले समग्र समाजलाई आफ्नो इतिहास र परम्पराप्रतिको सम्मान र गर्व गर्न प्रेरित गरिरहेको छ।
कीर्तिपुरमा यसरी गाईजात्रा मनाउने परम्परा अन्यत्र पाइँदैन, जसले यहाँको सांस्कृतिक विविधतालाई अझ बलियो बनाउँछ। यस्तो सांस्कृतिक परम्पराले स्थानीय समुदायलाई एकताबद्ध गर्दै सांस्कृतिक पहिचानलाई जोगाइराख्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।
